امریکا چاپ بانکنوت‌های جدید افغانی را تسهیل کرده است

شاه محمد محرابی، عضو شورای عالی بانک مرکزی افغانستان و عضو هیات نظارت کننده بر صندوق امانت پولی افغانستان گفته است که وزارت مالیۀ ایالات متحده چاپ بانکنوت‌های جدید افغانی را تسهیل کرده است تا افغان‌ها بتوانند بدون مشکل مراودات پولی روزمرۀ شان را انجام بدهند.

مقام‌های بانک مرکزی افغانستان که از سوی طالبان اداره می‌شود، روز چهارشنبه گفتند که نخستین محمولۀ بانکنوت‌های جدید افغانی که در پولند چاپ شده است، به کابل منتقل شد، اما در مورد مقدار این پول معلوماتی ارایه نکرد.

پس از مسلط شدن طالبان بر افغانستان که انجماد دارایی‌های بانک مرکزی افغانستان در خارج و قطع کمک‌های خارجی به حکومت افغانستان را در پی داشت، این کشور با مشکل شدید نقدینگی مواجه شده است. همچنین تحریم‌هایی بر سکتور بانکی افغانستان و مراودات خارجی با این بانک وضع شد.

در پی آشفتگی روز افزون بحران اقتصادی و بشری در افغانستان، حکومت ایالات متحده حدود یک ماه پیش اعلام کرد که ۳.۵ میلیارد دالر از دارایی‌های منجمد شدۀ افغانستان در امریکا را به یک صندوق امانت پولی در سویس می‌سپارد تا برای کمک و بهبود اقتصاد افغانستان، از جمله مراودات و فعالیت‌های مرکزی بانکی چون پرداخت بدهی‌های بین‌المللی افغانستان، تادیات برق وارداتی آن کشور و نیز رسیدگی به نیازمندی‌های آینده، چون چاپ پول به مصرف برسد.

این صندوق پولی از سوی هیاتی متشکل از نمایندگان امریکا، سویس و دو مقام پیشین افغان – انوارالحق احدی که در گذشته رییس بانک مرکزی و وزیر مالیۀ افغانستان بود و شاه محمد محرابی، عضو شورای عالی بانک مرکزی افغانستان و استاد در کالج مونتگومری ایالت مریلند امریکا – نظارت خواهد شد.

محرابی به خبرگزاری رویترز گفته است که وزارت مالیۀ ایالات متحده ضمن تسهیل چاپ بانکنوت‌های جدید افغانی، به بانک‌ها و شرکت‌هایی که در زمینۀ چاپ و انتقال این بانکنوت‌ها دخیل بوده اند، تضمین داده است که به خاطر این معامله پیگرد نخواهند شد.

خبرگزاری رویترز از قول یک سخنگوی وزارت خارجۀ امریکا نگاشته است: “معاملات در بازارهای افغانستان نقدی است، اما بانکنوت‌های موجود فرسوده اند…بانک مرکزی [افغانستان با دریافت بانکنوت‌های جدید] قادر خواهد بود تا پول‌های کهنه را با پول جدید جاگزین کند و این کار توانمندی مردم افغانستان را برای خریداری غذا و دیگر اقلام مورد نیاز بهبود خواهد بخشید.”

گردش بانکنوت‌های فرسوده و مندرس در افغانستان به یک مشکل جدی مبدل شده است و بانک مرکزی افغانستان گفته است که با چاپ شدن بانکنوت‌های جدید پول های کهنه و مندرس به گونۀ سیستماتیک از بازار جمع و از دوران خارج می‌شود.

مشکل گردش پول‌های مندرس در بازار افغانستان به حدی جدی است که هم اکنون در بازارهای افغانستان داد و ستد و معاملات تجارتی با پول‌های نو و کهنه با تفاوت قیمت صورت می‌گیرد.

حدود دو و نیم سال پیش، ادارۀ تدارکات ملی حکومت پیشین افغانستان گفته بود که قرارداد چاپ ده میلیارد بانکنوت جدید افغانی با یک شرکت پولندی به نام مخفف PWPW عقد شده است که در آن زمان ارزش مجموعی این قرارداد ۸.۵ میلیون دالر خوانده شده بود. بر اساس این قرارداد که باید در یک و نیم سال تکمیل می‌شد، شرکت یاد شدۀ پولندی باید ۳۸۰ میلیون قطعه بانکنوت‌های ۱۰، ۲۰، ۵۰ و ۱۰۰ افغانیگی را برای افغانستان چاپ می‌کرد.

برخی اقتصاددانان به این باور اند که اگر گردش پول نقد اضافی به درستی مدیریت نشود، سرازیر شدن آن به بازار افغانستان سبب تورم خواهد شد.

مقام‌های بانک مرکزی افغانستان که از سوی طالبان مدیریت می‌شود و نیز مسوولان وزارت مالیۀ حکومت طالبان گفته اند که پول‌های جدید فقط و فقط برای جمع آوری پول‌های مندرس استفاده شده و از آن برای تمویل بودجۀ حکومت طالبان کار گرفته نخواهد شد.

شاه محمد محرابی نیز گفته است که بانک مرکزی افغانستان توافق کرده است که یک گروه سوم از روند مصرف پول‌های جدید نظارت کند و به گفتۀ وی وزارت مالیۀ ایالات متحده نیز توظیف شدن یک ادارۀ ناظر را منظور کرده است.